Welkom in de ruimte gewijd aan
professionals
Op deze pagina vind je:
Informatie over het fenomeen tienerpooierslachtoffers
Welke stappen je onderneemt en hoe je een slachtoffer kan helpen
Aanwijzingen om een (mogelijk) slachtoffer te herkennen
Ideeën en middelen om preventief aan de slag te gaan.
Wil je graag snel een antwoord op jouw vragen? Dan ben je hier aan het juiste adres. Hier vind je de sleutelelementen rond het thema “slachtoffers van tienerpooiers”.
Wil je je kennis echter uitdiepen, dan raden we je aan om de online cursus “slachtoffers van tienerpooiers: kennen, detecteren, reageren en voorkomen” te volgen, gratis beschikbaar op het platform www.childfocuslearninghub.be
Het fenomeen tienerpooiers: waarover gaat het?
Om het even welke jongere kan in handen van een tienerpooier vallen. Alle slachtofferprofielen hebben echter één ding gemeen: het intense verlangen naar een beter of ander leven.
De kwetsbaarheid van slachtoffers kan voortvloeien uit verschillende factoren zoals een problematische familiale voorgeschiedenis en/of plaatsing, een slecht of laag zelfbeeld, psychische problemen …
De kans om slachtoffer te worden is dus groter als daders merken dat het gaat om iemand die kwetsbaar is. Daders spelen in op deze kwetsbaarheid en maken er misbruik van om slachtoffers te manipuleren en uit te buiten. Afhankelijk van de noden van slachtoffers gaan daders bijvoorbeeld aandacht, geschenken of financiële hulp geven, onderdak aanbieden, hen uitnodigen op feestjes waar alcohol en drugs aanwezig zijn ...
“Tienerpooiers zijn uitbuiters van mensen die tieners doelbewust emotioneel en materieel van hen afhankelijk maken om hen vervolgens – door middel van misleiding, dwang, lichamelijk en geestelijk geweld en/of misbruik van hun kwetsbaarheid – seksueel uit te buiten. ”
Seksuele uitbuiting is een vorm van mensenhandel. Het gaat om een fundamentele schending van de mensenrechten en een moderne vorm van slavernij waarbij iemand een ander uitbuit voor eigen gewin.
De term “tienerpooier” wordt soms verward of samen gebruikt met de term “loverboy”. Child Focus neemt al jaren expliciet afstand van deze laatste term. Het is een eufemisme dat de realiteit verbloemt en een complexe problematiek - met tal van facetten – nodeloos vereenvoudigd, terwijl jongeren wel degelijk gemanipuleerd, geïsoleerd en seksueel uitgebuit worden.
In de praktijk vragen tienerpooiers hun slachtoffers om tegen betaling seks te hebben met klanten die zij aanbrengen. Deze klanten kunnen kennissen van de tienerpooiers zelf zijn of onbekenden die ze op het internet vinden.
Hoe herken je een slachtoffer?
Hieronder vind je een aantal elementen die erop kunnen wijzen dat een jongere misschien het slachtoffer is van seksuele uitbuiting in de prostitutie. Opgelet, deze lijst is niet exhaustief en geeft geen uitsluitsel.
- een frequenter en obsessief gebruik van sociale media;
- een abnormale en plotse verandering op vlak van sociale contacten;
- veranderingen op vlak van gedrag en schoolprestaties;
- regelmatig en/of onverwacht weglopen;
- plotse en (deels) onverklaarbare gedragsveranderingen. Bijvoorbeeld: angst, afzondering, andere kleding, (veel) meer make-up, leugens, automutilatie ...;
- vreemd seksueel gedrag;
- signalen die erop wijzen dat de jongere onder toezicht en dwang leeft;
- gezondheidsproblemen (bijv.: klachten rond stress of seksualiteit) en signalen van afhankelijkheid;
- de jongere draagt plots dure kleding of bezit waardevolle objecten.
In sommige gevallen leidt het weglopen zelf tot seksuele uitbuiting, omdat weglopen deze jongeren uiterst kwetsbaar maakt. Tienerpooiers slagen erin een winstgevende “business” op poten te zetten door rondzwervende jongeren die meermaals wegvluchten uit instellingen en/of die op zoek zijn naar een ander leven voor zich te winnen. De daders maken deze jongeren niet alleen emotioneel afhankelijk van hen, maar bieden hen ook materiële middelen zoals onderdak, voedsel, (kleine) geldsommen en drugs waarmee de slachtoffers een nieuw leven kunnen leiden.
In andere gevallen kan weglopen een sterk signaal zijn dat jongeren in een situatie van seksuele uitbuiting verkeren. Om hun klanten te ontmoeten hebben jongeren immers geen andere keuze dan hun ouderlijke huis of de instelling waarin ze geplaatst zijn te verlaten.
Om zichzelf te beschermen leven de meeste slachtoffers in ontkenning en zijn ze niet in staat om de werkelijkheid onder ogen te zien. Ze begrijpen de complexe machtsverhouding niet die ontstaan is tussen henzelf en de pooier en ze zijn zich niet of nauwelijks bewust van hun nadelige situatie terwijl ze seksueel uitgebuit worden door pooiers en volwassen “klanten”.
Om elke dag weer te kunnen overleven, beschouwen ze zichzelf niet als slachtoffer of prostituee. Ze proberen de realiteit te verbloemen door emotioneel afstand te nemen, door hun situatie licht op te vatten en er een laagje glamour aan toe te voegen. Ze beschouwen zichzelf soms als escorts en beweren dat ze seksuele omgang tegen betaling hebben, wat volgens hen niets te maken heeft met prostitutie en nog minder met seksuele uitbuiting. Ze beschouwen prostitutie als iets zeer negatiefs dat alleen onder dwang gebeurt. Escortwerk lijkt daarentegen te suggereren dat het meer vrijwillig gebeurt. Deze overtuiging versterkt de illusie dat de slachtoffer-daderrelatie consensueel zou zijn, maar toont ook het totale onvermogen om de uitbuiting toe te geven. Pooiers lijken er bijzonder bedreven in om een zekere vaagheid rond deze zogenaamde toestemming in stand te houden, een tactiek die veel doeltreffender blijkt dan brutaal geweld als dwangmiddel.
Slachtoffers doen dan ook zelden zelf aangifte. Meestal worden ze door mensen om hen heen als slachtoffer herkend op basis van bepaalde signalen of als gevolg van andere randfenomenen (zie hierboven).
Hoe kun je een slachtoffer helpen?
In de eerste plaats is het belangrijk om de jongere als slachtoffer te beschouwen en ook als slachtoffer te behandelen. Het is van cruciaal belang dat iedereen die te maken krijgt met een tienerpooierslachtoffer dezelfde houding aanneemt: steun het slachtoffer, vel geen oordeel, straf het slachtoffer niet.
Hieronder volgen 5 kernpunten om na te leven wanneer je het onderwerp prostitutie bespreekt met minderjarigen van wie je weet of denkt dat ze slachtoffer zijn:
- Niet veroordelen
- Een geruststellend kader creëren
- Vragen wat de jongere nodig heeft door middel van een open vraag
- Jezelf zijn
- Het tempo van de jongere respecteren
Bij de begeleiding van een (vermoedelijk) slachtoffer van seksuele uitbuiting is het vooral moeilijk om een vertrouwensband op te bouwen. Hierin tijd en energie investeren is essentieel. Want dankzij deze vertrouwensband zullen jongeren hun situatie onder ogen zien en langzaam maar zeker beseffen in welke ongunstige situatie ze verkeren. Deze fase is cruciaal voor slachtoffers en helpt hen om hun eerste stappen te zetten om afstand te nemen van de pooier.
Blijf dus in dialoog gaan en geef nooit op, ook al word je systematisch afgewezen. Blijf het slachtoffer vertellen dat je haar/hem niet laat vallen. Veel slachtoffers van tienerpooiers hebben de indruk dat ze hun hele leven in de steek gelaten zijn door volwassenen. Doorbreek deze cirkel. Beloof geen wonderoplossing. Het is al veel waard als je toont dat je niet opgeeft en dat je samen naar een oplossing blijft zoeken en toewerken.
- Bij Child Focus: Child Focus is de Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite kinderen. De organisatie heeft een noodlijn – 116 000 – die 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar is.
Krijg je als professional te maken met een wegloopsituatie, een slachtoffer van tienerpooiers of maak je je zorgen over het sociaalnetwerkgebruik van jongeren, aarzel dan niet om Child Focus te contacteren. Bij onze consulenten vind je altijd een luisterend oor, of jouw vraag nu dringend is of niet.
Bovendien zijn niet alleen professionals, maar ook familieleden, vrienden, kinderen en jongeren zelf welkom op deze hulplijn.
- Bij een gespecialiseerd centrum: In België bestaan er 3 gespecialiseerde opvang- en ondersteuningscentra die slachtoffers van mensenhandel helpen, ongeacht hun nationaliteit of leeftijd:
Deze organisaties zijn ook bereikbaar via het contactpunt voor slachtoffers van mensenhandel: www.stophumantrafficking.be
Als sociaal werker ben je aan het beroepsgeheim gebonden. Maar daarop gelden uitzonderingen:
- Als een sociaal werker over elementen beschikt die erop wijzen dat een minderjarige seksueel uitgebuit wordt, kan zij/hij het beroepsgeheim opheffen.
- Als zij/hij over elementen beschikt waaruit blijkt dat een minderjarige in ernstig gevaar verkeert, moet zij/hij het beroepsgeheim opheffen.
Hoe? Door de procureur des Konings op de hoogte te stellen van de feiten in kwestie.
Wees in elk geval transparant naar de jongere om de vaak toch al broze vertrouwensband niet te verbreken. Vertel haar/hem welke stappen je wil ondernemen en waarom.
En blijf niet alleen zitten met jouw vragen: je kunt er altijd anoniem over praten met een consulent van Child Focus via de noodlijn 116 000 of in een gespecialiseerd opvang- en ondersteuningscentrum. Ook deze diensten zijn onderworpen aan het beroepsgeheim.
Hoe beperk je het risico op seksuele uitbuiting van jongeren?
MAX is een universeel preventieconcept dat op preventieve wijze een antwoord tracht te bieden op tal van moeilijkheden waar jongeren vandaag mee kampen. Het richt zich dus zeker ook tot slachtoffers van tienerpooiers.
Child Focus streeft ernaar dat alle kinderen in België een MAX zouden hebben, een volwassen vertrouwenspersoon uit hun omgeving (altijd iemand die ze offline ontmoet hebben) bij wie ze terechtkunnen met problemen en bij wie ze zich goed voelen. MAX is een concept dat van iedereen is.
Alle kinderen hebben een MAX nodig, in het bijzonder de kwetsbaarste kinderen. Ze kunnen bijvoorbeeld met hun MAX praten wanneer ze twijfels hebben over iemand die ze online ontmoet hebben. Maar een MAX kan vooral helpen in geval van problemen. Want een MAX oordeelt niet en veroordeelt vooral niet, maar belooft het kind te helpen wanneer het met moeilijkheden kampt. Hoe dan ook.
Meer info over MAX: www.iedereeneenmax.be
Tienerpooiers maken almaar vaker gebruik van sociale media en onlineplatformen om hun slachtoffers te zoeken en te contacteren. Als we jongeren bewustmaken en hen leren om het internet op een leuke, veilige en verantwoorde manier te gebruiken, kan dat er rechtstreeks toe bijdragen dat ze geen slachtoffer worden van tienerpooiers.
Het internet is een fantastische tool dat talloze mogelijkheden en kansen biedt. Jongeren verbieden om het internet en sociale media te gebruiken, is dan ook geen goede oplossing. Dan zouden de vele voordelen immers aan hun neus voorbijgaan. Maar zoals alles in het leven brengt het internet ook een aantal risico’s met zich mee. Daarom moeten we kinderen begeleiden bij hun ontdekkingstocht in de digitale wereld zodat ze die op een veilige, verantwoorde en leuke manier gebruiken.
Onder het luik “Online veiligheid” op de website van Child Focus vind je meer informatie, advies en pedagogische middelen om met jongeren rond dit thema te werken.
Om te leren hoe je kinderen en jongeren best begeleidt op het internet en sociale media biedt Child Focus een opleiding voor professionals aan: https://childfocus.be/nl-be/Vorming/Professionals/Clicksafe
De ontwikkeling van kwetsbare jongeren verloopt vaak minder stabiel. Via hun oningevulde emotionele noden krijgen pooiers vat op hen.
Child Focus ontwikkelde de preventietool Girl Power Squad (GPS) om deze leemte op te vullen door meisjes sterker te maken en ze een positieve, rooskleurige kijk op zichzelf te geven. Girl Power Squad is een pedagogisch hulpmiddel voor professionals, dat meisjes helpt om zich te wapenen tegen tienerpooiers door hen uiteenlopende sociale en emotionele vaardigheden bij te brengen.
De tool is gratis en richt zich tot professionals in de jeugdhulpverlening. Hij kan gebruikt worden voor meisjes vanaf 11 jaar.
Voor meer informatie of om een login te krijgen voor de tool: training@childfocus.org
Weglopen is onlosmakelijk verbonden met seksuele uitbuiting van minderjarigen in de prostitutie. Weglopen kan de oorzaak of een sterk signaal zijn van een uitbuitingssituatie. Omdat weglopen tot uitbuiting kan leiden, is het uitermate belangrijk om dit te voorkomen.
Weglopen is gewoonlijk een sterk signaal van jongeren om duidelijk te maken dat er iets mis is. De beste aanpak bestaat erin om zoveel mogelijk met jongeren te praten en te communiceren. Als je voelt dat de jongere je niet in vertrouwen wil nemen, probeer dan samen te bepalen wie deze rol van vertrouwenspersoon, van MAX kan spelen in de omgeving van de jongere.
Ten slotte kan het nuttig zijn om een plek te vinden waar jongeren hun toevlucht kunnen zoeken wanneer ze op adem willen komen en afstand willen nemen van hun dagelijkse problemen. Bij oma, een vriend of iemand anders gaan logeren kan op zo’n momenten positief zijn voor iedereen.
Wil je meer weten over het profiel van jongeren die weglopen, hun drijfveren en wat je kunt doen (in samenwerking met Child Focus) wanneer je hiermee te maken krijgt als maatschappelijk werker, politieagent of magistraat? Wil je ook leren hoe je dit fenomeen kunt helpen voorkomen in jouw rol en functie? Child Focus ontwikkelde de RADARopleiding voor politiemensen, het parket en maatschappelijk werkers. Met alle vragen over een opleiding kun je terecht bij training@childfocus.org
Het
kenniscentrum
Heb je nog niet alle antwoorden op je vragen gevonden? Of wil je meer weten over seksuele uitbuiting van minderjarigen in de prostitutie? Dan ben je hier aan het juiste adres.
